Bu yazımızda asronomide çok kullanılan Epoch ve Ephemeris kavramlarından kısaca bahsetmeye çalıştık.
Epoch (Devir)
Epoch, astronomide bir zaman dilimini, anı veya devri tanımlamak için kullanılır. Uyduların veya gökcisimlerinin koordinatları paylaşılırken yanında hangi devre (epoch) ait olduğu da paylaşılır. Bu sayede ilgili gökcisminin o zamanki ve gelecekteki konumu hesaplanabilir.
Bu arada gelecekteki kavramının gökcisminden gökcismine değişeceğini hatırlatırım. Bazı tahminlerin geçerli olduğu zaman dilimi birkaç günle sınırlı olurken, bazılarınınki on yıllar olabilir.
Son olarak astronomide epoch kavramının geçtiği noktalarda genelde Julian Date formatı kullanılır. İlerideki yazılarımızda zaten buna örnekler vereceğiz, bu yüzden burada ayrıca paylaşmayacağım.
Ephemeris (Efemeris)
Ephemeris (efemeris ya da gök günlüğü) astronomi ve göksel navigasyonda belirli bir zaman aralığında astronomik nesnelerin ve yapay uyduların gökyüzünde doğal olarak oluşan konumlarını kaydetme işlemidir.
İlk olarak Babiller tarafından Milattan Önce 1.200 yıllarında çeşitli gök cisimleri için efemeris kayıtları tutulduğu düşünülmektedir.
Benzer şekilde Milattan sonra 8. ve 9. yıllarda islam dünyasının meşhur astronomlarının gök cisimlerinin konumları ile ilgili kayıt tuttukları bilinmektedir. Bunlardan en meşhurlarından bir tanesi de Harizmi‘nin gönümüze orijinali ulaşmayan ama latince çevirisi ulaşan güneşin, ayın ve 5 gezegenin gök günlükleridir.
Benzer şekilde NASA da her yıl önemli gökcisimlerinin konumunu, güneşimizi baz alarak hesaplamakta ve paylaşmaktadır. Bu sayede güneş sistemimizdeki gezegenlerin veya uydularının geçmişteki veya gelecekteki herhangi bir zaman diliminde (epoch) hangi konumda olacakları da hesaplanabilmektedir.
Fakat bir önceki yazımızda paylaştığımız sapmalar nedeniyle efemerisler (ephemerides) baz alınarak herhangi bir gökcisminin çok uzak gelecekteki bir konumu hesaplanamaz. Bu yüzden sık sık güncellenmesi gerekir.
Önümüzdeki aylarda yazacağımız yazılarda Epoch ve Ephemeris kavramlarını sık sık göreceksiniz. Bu yüzden önden kısaca paylaşayım istedim 🙂
Kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/Epoch_(astronomy)
Uzay Teknesi 
One thought on “Epoch ve Ephemeris”